Zakup licencji na fotografię, muzykę, reklamę z zagranicy a podatek u źródła

Nabycie usług lub zakup licencji z zagranicy jest wśród polskich przedsiębiorców coraz częstszą praktyką, która jeszcze do niedawna przynosiła określone korzyści związane z brakiem precyzyjnych i jednoznacznych regulacji prawnych w zakresie obowiązku potrącania podatku u źródła. Warto jednak zaznaczyć, że od 1 stycznia 2017 roku sytuacja ta uległa zmianie, bowiem ustawodawca wprowadził z tym dniem w życie nowe regulacje prawne, które dla rodzimych firm mogą skutkować koniecznością dodatkowego opodatkowania zakupionych usług czy licencji podatkiem u źródła.

Kiedy występuje obowiązek zapłaty podatku u źródła?

Z opodatkowaniem u źródła mamy do czynienia wtedy, gdy przedsiębiorca musi odprowadzić w Polsce podatek od przychodu osiągniętego przez zagraniczną firmę, która nie jest polskim rezydentem. Co ważne, podatek u źródła wylicza się i potrąca z kwoty stanowiącej wynagrodzenie dla przedsiębiorcy zagranicznego. W praktyce oznacza to, że może dojść do sytuacji, w której dojdzie do podwójnego opodatkowania – w celu uniknięcia go powstały odpowiednie umowy międzynarodowe, których zapisy muszą być respektowane jako ważniejsze, niż regulacje krajowe.

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych (znana także jako Ustawa o CIT) zawiera katalog czynności, w przypadku których zachodzi konieczność obliczenia i potrącenia podatku u źródła. Wspomniana ustawa precyzuje, że podmioty dokonujące wypłat należności z tytułu należności licencyjnych, odsetek, praw autorskich, wybranych usług niematerialnych oraz dywidend mają jako płatnicy obowiązek pobierać w dniu dokonania wypłaty zryczałtowany podatek dochodowy od tych wypłat. Wyjątkiem od tej zasady jest ustawowe zwolnienie dla podmiotów powiązanych w ramach Unii Europejskiej.

W kontekście wspomnianych wyżej umów międzynarodowych o unikaniu podwójnego opodatkowania istotne jest, że aby zastosować właściwą stawkę podatku (wynikającą z zapisów w odnośnej umowie) albo zrezygnować z pobierania go (jeśli umowa tak stanowi) konieczne jest udokumentowanie przez podatnika własnego miejsca siedziby na podstawie certyfikatu rezydencji.

Podsumowując: obowiązek pobrania podatku u źródła występuje wtedy, gdy polski podatnik CIT wypłaca wynagrodzenie podmiotowi zagranicznemu, przy czym wynagrodzenie to dotyczy przychodów wyszczególnionych w Ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych (mowa o art. 21 ust. 1 i art. 22 ust. 1 tej ustawy), które zostały osiągnięte na terytorium Polski. Co ważne, polski przedsiębiorca pobierając podatek u źródła od zagranicznego kontrahenta, ma obowiązek przekazać zarówno podatek, jak i odpowiednią deklarację (PIT-8AR dla osób fizycznych, CIT-10R dla osób prawnych) do właściwego urzędu skarbowego. Ponadto musi poinformować zagraniczny podmiot o wysokości dochodu uzyskanego przez niego na terytorium Polski.

Zmiany od 2017 roku

Do 1 stycznia 2017 roku jednym z największych problemów w kontekście podatku u źródła było klarowne określenie, czym są przychody osiągnięte na terytorium Polski. Wraz z nowelizacją Ustawy o CIT ta kwestia została precyzyjnie uregulowana. Od 1 stycznia 2017 roku za dochody (przychody) osiągane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uznaje się również dochody z tytułu należności regulowanych, w tym stawianych do dyspozycji, wypłacanych lub potrącanych przez osoby fizyczne, osoby prawne albo jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, które mają miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, niezależnie od miejsca zawarcia umowy i wykonania świadczenia. W praktyce oznacza to, że każde wynagrodzenie otrzymane przez nierezydenta od polskiego kontrahenta jest automatycznie uważane za dochód (przychód) osiągnięty na terytorium Polski. Nie ma zatem znaczenia, gdzie dokładnie została zawarta umowa ani gdzie były świadczone usługi – jeśli stroną, na której rzecz były świadczone usługi, był polski podatnik, musi zostać odprowadzony podatek u źródła.

Kolejną istotną zmianą wprowadzoną z początkiem 2017 roku jest zastąpienie dotychczas obowiązującego wyrażenia „odbiorca należności” wyrażeniem „rzeczywisty właściciel należności”. Doprecyzowano również rzeczywistego właściciela należności poprzez legalną definicję – jest to podmiot otrzymujący daną należność dla własnej korzyści, który nie jest pośrednikiem, przedstawicielem, powiernikiem ani innym podmiotem zobowiązanym do przekazania części lub całości danej należności innemu podmiotowi. Wprowadzenie tej definicji ma szczególne znaczenie dla wypłat wynagrodzenia z tytułu odsetek, znaków towarowych, praw autorskich lub praw pokrewnych, a także wynagrodzeń za użytkowanie lub prawo do użytkowania urządzeń przemysłowych i za know-how na rzecz podmiotów powiązanych.

W bezpośrednim związku z powyższym pozostaje kolejna zmiana w obrębie regulacji zawartych w Ustawie o CIT. Do końca 2016 roku płatności wyszczególnione powyżej nie były opodatkowywane podatkiem u źródła, o ile:

• należności wypłacała spółka będąca polskim podatnikiem albo położony w Polsce zagraniczny zakład spółki, która w jednym z państw członkowskich UE podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości dochodów niezależnie od miejsca ich osiągania,
• przychód uzyskiwany jest przez spółkę podlegającą opodatkowaniu od całości osiąganych dochodów niezależnie od miejsca ich uzyskania w innym niż Polska państwie UE lub EOG,
• występuje powiązanie kapitałowe pomiędzy obydwoma tymi podmiotami w postaci bezpośredniego posiadania minimum 25% udziałów (akcji) w kapitale spółki wypłacającej (nieprzerwanie przez co najmniej 2 lata).

Od 1 stycznia 2017 dodano do powyższych jeszcze jeden wymóg, który musi zostać spełniony, aby uniknąć podatku u źródła: podmiot, który otrzymuje należności, musi spełniać definicję rzeczywistego właściciela należności. Co za tym idzie, aby uzyskać zwolnienie z naliczenia podatku u źródła, płatnik musi posiadać pisemne oświadczenie zagranicznego podmiotu, potwierdzające iż jest on rzeczywistym właścicielem wypłacanych mu należności.

W jaki sposób rozliczyć zakup multimediów z zagranicznych portali?

Multimedia (w szczególności zdjęcia) zakupione na zagranicznych portalach mogą podlegać obowiązkowi naliczenia i poboru podatku u źródła według aktualnie obowiązujących stawek (20%), należy jednak brać pod uwagę fakt, że tak naprawdę naliczenie lub nie podatku u źródła w przypadku multimediów zależy przede wszystkim od tego, jakie dokładnie prawa uzyskuje polska firma oraz w jaki sposób zamierza zakupione materiały wykorzystać.

Należności z tytułu przekazania całości praw autorskich do utworu oraz należności z tytułu korzystania lub prawa do korzystania z praw autorskich w ograniczonym zakresie podlegają podatkowi u źródła zgodnie z regulacjami zawartymi w Ustawie o CIT. Jednakże, jak już wspominaliśmy, nadrzędne są regulacje międzynarodowe w zakresie unikania podwójnego opodatkowania, w których opodatkowaniu w państwie źródła podlegają tylko płatności z tytułu uzyskania możliwości korzystania z praw autorskich, które są uważane za należności licencyjne. W praktyce oznacza to, że podatek u źródła jest należny za wynagrodzenie przysługujące z tytułu nabycia praw do użytkowania praw autorskich do zdjęć.

Jeżeli więc zakupione zostało samo zdjęcie, czyli produkt, który będzie wykorzystywany zgodnie z przeznaczeniem użytkownika końcowego (zdjęcie będzie użytkowane wyłącznie na własne potrzeby bez prawa do odsprzedaży oraz przekazania do używania podmiotom trzecim praw do korzystania z zakupionego zasobu), podatek u źródła nie jest naliczany ani pobierany. Zgodnie z interpretacją organów podatkowych nie są spełnione przesłanki uznania należności za taki zakup za podlegającą opodatkowaniu podatkiem u źródła. Wynika to z faktu, że przy nabyciu produktu cyfrowego jako treści na własny użytek nie dochodzi do powstania należności licencyjnych.

Jeśli jednak produkt cyfrowy został nabyty jako prawo do przetwarzania go na cele realizacji projektów dla zewnętrznych podmiotów (np. prawo do odtwarzania i powielania danego utworu), z czego czerpane są korzyści finansowe, powstaje obowiązek naliczenia podatku u źródła. Podmiot, który nabywa licencję, musi pobrać podatek u źródła zgodnie z obowiązującymi stawkami. Należy zauważyć, że możliwe jest w tej sytuacji skorzystanie z preferencyjnych stawek podatku u źródła, wynikających z zawartych umów międzynarodowych dotyczących unikania podwójnego opodatkowania, o ile płatnik posiada certyfikat rezydencji podatkowej kontrahenta i jeśli pomiędzy Polską a krajem rezydencji podatkowej podmiotu zagranicznego została podpisana stosowna umowa.

Czy zakup licencji z podatkiem u źródła jest opłacalny?

W kontekście powyższych informacji zakup licencji z podatkiem u źródła wiąże się z określonymi kosztami. Jeżeli jednak podmiot kupujący taką licencję jest w stanie zredukować koszty poprzez odliczenia z podatku u źródła (np. dzięki zakupowi od kontrahenta z rezydencją podatkową w jednym z ponad 90 krajów, z którymi Polska posiada podpisane umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania) oraz czerpać zyski z powielania i rozpowszechniania zakupionej licencji, to będzie to opłacalne. Ponadto warto zauważyć, że co do zasady podatek u źródła może stanowić koszt uzyskania przychodów.